Vokopola i pērket qytetrimit edhe pērtej kontinentit ~ o p i n i o n ~
Kohēt e fundit,disa vokopolar,kanē propozuar qē data e 18- gushtit, ( e pērcaktuar pēr takim pērvjetor, e brezave vokopolar) nē fshatin Vokopolē, bashkia Poliçan, Albania ,tē organizohet jo nē 18, gushtin e cdo viti , por, diku nga fillimi i kētij muaj…Jam nē takord qē tē ndyshoj data nē fjalē,e cila i jep Vokopolēs, mē tepēr liri e hapsirē social- historike. Ky takim,i vendosur nē pērvjetorin e ditlindjes tē Ferit bej Vokopolar ,me origjinē vokopolare, personalitet,i pa diskutueshēm kombtar, shqiptar,nē disa linja,tē politikęs,kulturēs e mistiçizmit ,dallues,shqiptar.Vokopolēs e Ferit Vokopolēs,nuk i humbet vlera,pse,ne vokopolarēt e fshijmē nga kalendari 18 gushtin vokopolar,si takim brezash!? Aspak…Njē grup njerzish,( vokopalarē tē zgjedhur) t’i afrojnē kētij komuniteti njē ditē e datē tjetēr sublime e gati shēnjtēri, e krejt historisē vokopolar,me qytetrimin e saj,mbi 800 veçar. Nē kētē motivim mos tē udh,hiqemi nga “ethet” e gushtit : vapa,baba Tomorri,pushime…! Vokopola ēshtē qyteza e rēndēsishme, qē nē kohēn e muzhakajve,e cila lidhte qytetrish ,Beratin e Gjirokastēr- Janinēn. Vokopola,me mbi 500 shtēpi,6 kisha e objekte ,e subjete tē tjera njerzore,ritualiste e ligjvēnse,qē para 1630-ēs,shkēlqente e dominonte nē hapsirēn, Vlorē,Berat,Gjirokastêr…Ka edhe sot,dekumente otomane, qē ushtarēt e Vokopolēs ishin toga tē zgjedhura nē ushtinē stambolliane e izmiriste, turke.Vokopola ecte me drithijet e saja,nēn e paralel me pushtetet qē qeverisnin e shkelni hapsirat tona,por nuk e humbi indetitetin e saj- vokopolar ,ortodoksist,mysliman e bektashian. Nē nēntokēn e qiellin vokopolar,ende janē,vlera qytetrie,paganiste ,kulture e historie,toponimet, objetet e rrēfenjat, e shumta, tē cilat ngrejnē larē,Vokopolēn e historinē ,e saj…Pēr Vokopolēn, kanē luftuar ,gjithmonė pushtetet e ndryeshme,jo vetēm pēr pozicionin gjeografik,por edhe vlera e saj njerzore e prodhimtare…Historitē,janē tē largēta,por kur duam vetveten,nacionalizmin e cilivizimin tonē tradicional,na takon tē gjithve : tē mblidhemi nē njē ditē tē shēnjtē,vokopolare,pa pyetur vēshtirsitē e largsive, dasitē e trysnitē militantiste tē kohēs…Duhet njē motiv- vokopolari i vetvetės,atdhetar ,mikpritēs e nacionalist e cdo vlere vokopolare,tē cilat ,nuk janē pak,por na bējnē tē pa vdekshēm,brez pas brezi,kudo qē jemi! Ne,vokopolarēt jem krenar,pēr historinē tonē tē lashtē e ndritur dhe shpresē udhzuese edhe pèr tej Vokopolēs.Ne, duhet t’a vlersohim vetveten vokopolare,nē cdo etapē e sistem,politik,social,duke ballafaquer,regresin e progresin…Pèr mua,nuk ēshtē fajtor njeriu,por ajo qē n’a ka dēmtuar. Vokopolarēt edhe nē sistemin zogisti,socialist ka vlerat e veta tē mbijeteses me djersė e nder.Ashtu,siç e ka potretizuar ,dhe poezia misike e nuancė rilindje e Ferit Vokopolēs: mos e gjykoni njeriun,ashtu,tē lehtē…Vokopola pèrfaqsohet me shumê vlera histotike e objetet e saja tē pa vdekshme, ura e Vokopolēs, arkitekturē ndèrtimi interesant e mbushur me legjenda,ujē i Zi,sa natyral e paganist shpotues.Kalaja e Plēnckēs,qē vetēm toponomet e saj japin imazhin e njê historie vokopolare admiruese e peshvlersuese. Xhamia, e tyrbeja e Vokopolēs janē tjetēr rēndēsi historike,kulturore e fetare,qē kanē gjurmēt e tyre,qē nga Muzhakajt e famshēm deri tek Ali Pashē Tepelena,e Kurt Pashe Berati.Nē Vokopolē ēshtë shkruajtur edhe fjalori i parê shqip- greqisht ,nga poeti i mirnjohur grek,Janis Villarasi, ( 1802- 1804),djali i mjekut personal i famijes sē Ali Pashē Tepelenēs.Edhe para ardhsit e Ferit Vokopolės,janē vokopolarė,ku origjina e tyre ēshtê nga Tusia e Iranit,misionar fetar nēpêr botê,ku u qyteruan disa breza nē Vokopolē…Nē Vokopolē,hanet e saja,ēshtē luajtur loja e shahur e mē pas u pèrhap nga Vokopola nē Elbasan,nga Demir Hani,iranian e mē vonē u bē, dhēndrri i Vokopolês .Ka plot vlera historie e kulture vokopolare,qė i kalojnė kufijt evropian… Thuhet,se njē lugė dhe i pèrgjakur ,nê Arabinē Saudite,atje ku bêhej lufta e shênjtē, misionarēt fetar e suallēn nē Vokopolē…Ky ishte gjaku i Abas Ali Tomorrit…Ky gjak qēndoj tre ditē nē dyert e Vokopolēs tonē dhe u pèrcuall nē malin e Tomorrit, me ritualet qē kêrkonte ajo kohē…Kētē fakt e korfimon publikisht edhe studjuesi,Sazan Guri … Kjo ēshtē Vokopola me potret historinē e saj.Ne jemi vokopolarēt e sotēm ,qē nuk duhet t’a nevlerojmè vlerēn e nacionalizmin tonê ,mbi 800 vjecar…Le tē mblidhemi edhe 18- gushti i sivetshēm ! Ashtu,plot krenari e dashuri, me njēri tjetrin ,me ndjesi pèr vēbdlindjen e atdheun dhe letē caktojm ,mujēn e ditën qė tē jem gjallè e ndikues pèr vlerat tona vokopolare e mē tej
ELHAM PASHA,
autor i monografisê” Vokopola nga Arbēria nē ditēt tona”, 2002.
