SHKODRA JONE E LASHTE
(Simbas mesuesit e studjuesit Gjush Sheldija ne shkrimin “Udheheqesi neper qytet”, me disa ndryshime e plotesime)!.. ..
.
Kuriozitete .
Tema Shkoder asht e pafund me histori mijevjeçare, qe rezatojne e plotesojne cdo fushe te jetes, ngado qe ta sjellesh!…
. – 1 – .
Deri ne vitin 1913, qyteti i Shkodres ndriçohej me kanila me vojgurit, te vendosun ne disa hekura, shti ne kafaza xhamash.
Keto ndriçonin vendet kryesore te qytetit si; Sarajin(Prefekturen), kazermat e ushtrise, dyert e konsullatave (italiane, austriake, gjermane e ruse ) si dhe ne mjediset e sejciles rruge kryesore.
Naten sillesh neper qytet patrulla (devrija) si dhe komisaret e inspektimit (akllamet)!..
. – 2 – .
Mbi 160 vjet ma pare, njeni prej vellazenve Kakarriqi , pruni prej jashte dhe mbjelli ne oborrin e shpise se tij (ne Sarreq), 82 varjante (fare- lule), karajfilash.
Ky fakt sherbej, per te marre vesht vleren e kanges se vjeter (simbol e identitet i Shkodres), “Karajfilat qe ka Shkodra”
Ne kete shpi ( ma vone shpija e pionjerit), gjendesh e ruejtun edhe piktura me fame e shume e kerkueme “Çifuti shetites” e Rembrandit!..Ashtu si ne familjen Curani ruhesh piktura e piktorit me fame Gentile Belini “Portreti i Skenderbeut”..
(Shkalla e qytetarise, moralit e kultures, tregohet prej vleresimit e ruejtjes se objekteve te kushtueshme)!
Per fat te keq, kete vlere qytetarije, mbas vitit 1944, Shkodra e humbi!?…..
. – 3 – .
I pari dentist ne qytetin tone ka kene Hasan Efendi Kaduku, lind ne Shkoder ne vitin 1869. Mbasi u praktiku ne Stambolle prane nji dentisti turk, ushtroj profesionin prej vitit 1896 deri me 1907..
Ma vone, mbaroj shkollen e dentistave ne Stambolle dhe u kthy i diplomuem ne vendlindje, ku vazhdoj profesionin deri ne vdekje me 1936, ne moshen 80- vjeçare!..
. – 4 – .
Automobili i pare (veture) ne Shkoder ka ardhe ne vitin 1913, ble prej Gasper Manit. Shetitja e tij neper qytet ishte gja e re per banoret!..
Tregojne se vite ma vone ,kur ka shku automobili ne Theth ( mbasi ishte perfundu rruga), vendasit e rrethuen ate te habitun dhe i vune sane, tuej e mendu gja te gjalle!..
. – 5 – .
Ndersa biçikleten e pare e ka pru ne Shkoder, Zef Çeka -Suma , rreth vitit 1902.
E, karrocen e pare ( tip pajtoni), e ka pru Shan Nika, i cili ia besoj drejtimin Gjoke Dragushes!
Keto karroca pajton u shtuen shume e kryenin sherbimin per qytetaret si taksite e sotem. Perdoreshin per dasma, ku dasmoret me nusen shetiteshin neper qytet, per synete te femijeve etj.etj.
Edhe sot perdoren per efekte antikuarjaliteti!..
***
Foto nji familje ne nisje per shetitje me veture (viti 1938),
ne diten e marteses z.Ndoc Luka me Tonine Bushati ( ne pajton) si dhe Kol Kraja ne autoveture!
