Murat Ajvazi

me titull Memorandumi drejtuar Lidhjes së Kombeve, Klerikėt Shtjefën Kurti , Gjon Bisaku dhe Luigj Gashi dëshimtarë të popullit martir, botoi shtepua botuese ,,Emal ” në Tiranë.

Studimin ne fjalë autori e ka sistemuar: Parathënia nga Prof.Dr. Ana Lalaj (faqe 5-8),

kreu i parë ( fq 9-76),kreu i dytë(fq 77-139),kreu i tretë ( fq140- 170),kreu i katërt(fq 171-186), kreu i pestë (fq 187-205),kreu i gjashtë (fq 206-260),kreu i shtatë(fq 261-277), biblografia(278-286), faksimile dhe foto (fq 287-347) dhe përmbajta (fq 348-359).

Në kreun e parė autori ia fillon këtij studimi me një vështrim mbi pakicat kombëtare dhe shqiptarët në Shtetin serbo-kroato- slloven pas luftės së Parë Botërore,pastaj flet për Lidhjen e kombeve formimin e saj dhe mbrojtjen e miniriteteve, Traktatin e Saint- Germain-en-Laye dhe Mbrefërinë SKS.Sa i perkėt shqiptarëve ne mbretërinë ne fjalë autori trajton diskriminim e tyre si nje pakicë shkatërruese dhe armiqėsore per pushtetin ne fjalë.Me tutje paraqet gjendjen e katolikve dhe marrëdhėbiet e qeverisë së Mbreterisë SKS më Kishën katolike.Sipas autorit del së pozita e katolikėve shqiptarë ishte shumë e keqe dhe e rendë.Në kreun e dytë paraqet shkeljen e të drejtave kombėtare të shqiptarëve, konvertimin e dhunshën të tyre, informacionin e derguar nga Imzot Lazër Mjeda derguar Kardinalit Girolamo M. Gotti Prefekt i Kongregacionit të Shenjtë të Propagandës sė fesė katolike në Vatikan, per gjendjen e mjerueshme të tyre, ndalimin e mësinit të gjuhës shqipe në shkolla, dhunen ndaj shqiptarėve, prapambetjen ekonomike, reformen agrare, kolonizimin serbo- malazez në tokat e tyre me qėllim për ti detyruar qe të shperngulen.Në kreun e tretë flet per shpërnguljen e shqiptarëve më dhunė drejt Turqisë, marrëveshjen famëkeqe jugosllave-turke pėr emigrimin e shqiptarëve.Ai mëtutje flet per mbështetjen italiane ndaj shqiptarève dhe interesat italiane në Ballkan.

Me tutje studjuesi Loka flet pėr perpjekjet e Komitetit „Mbrojtja Kommbėtare e Kosovės për mbrojtjen e shqiptarëve të mbetur jashtë shtetit shqiptar, promemoriet e Hasan Prishtinës,peticionin e Hasan Prishtinës tė vitit 1929, derguar dhe i pranuar nga Sekretari i Lidhjes së Kombeve më 2 mars 1929, ku përfaqësuesi i mbretërisë ne Lidhjen e Kombeve nê vend qe tu përgjigjet fakteve të paraqitura nga Hasan Prishtina kishte kaluar në akuza personale ndaj tij. Autori në vazhdim paraqet memorandumin e vitit 1930 të Hasan Prishtinës.Të gjith këto janë përfshi në kreun e katërt.Në kreune pestë Dr. Loka paraqet dhunen e shtetit jugosllav ndaj klerikëve katolikë shqiptarë, rolin e organizatës serbe“Narodna Obrana“ në dhunën ndaj shqiptarëve, e cila u dergonte letra kërcnuese priftërinjeve katolikë dhe përndjekjen e tyre, vrasjen e At Shtjefën Gjeçovit etj. Autori në fjalë në kreun e gjashtë shkruan per largimin e detyruar nga Kosova dhe vendosjen e tyre ne Shqiperi té klerikëve Gjon Bisaku, Luigj Gashi, Shtjefën Kurti dhe letren e tyre derguar Shkëlqesisë se tij Nuncit Apostolik në Beograd para nisjes per në Shqiperi me 14.12.1929. Mëtutje flet per jehonen e largimit të tre klerikève në faqet e shtyoit shqiptarë dhe atij botëror

. Ne vazhdim Loka flet per udhétimin e klerikëve nga Tirana bë Romë dhe drejt selisė së Lidhjes së Kombeve në Gjenevë dhe paraqitjen e Memorandumit në Lidhjen e Kombeve, jehonen e memorandumit etj.

Në kreun e fundit autori i paraqet tre klerikët zëdhënės të popullit shqiptarë.

Me tutje pareqet njê mori dokumente faksimile dhe foto të klerikëve dhe foto te tjera te pa publikuara deri me tani.Autori per hartimin e këtij studimi ka përdorur dokumente të pa publikuara nga Arkivi i Shqipërisë,Arkivi della Sacra i Fides në Itali . Studimi eshte i pajisur me një literatur te pasur ne shumė gjuhë. Autori Loka ka nxjer një studim shkencor më interes të madh pėr Historiografinë shqiptare e më gjërë.Autorit i urojmë suksese tjera dhe shendet

Prof.Mr.Sc.Murat Ajvazi Baden Zvicër

Kryetar i Lidhjes së historianëve shqiotarë

në Botë me seli në Zvicër