Shtypi i dites per 8 Marsin
Që kur festohet 8 Marsi?
Tashmë një shekull gratë nderohen çdo vit me rastin e 8 Marsit, Ditës së tyre. Edhe pse është shumë e njohur dhe e pranuar në shumicën e shoqërive, megjithatë shtrohet pyetja se cila është origjina, historia dhe kuptimi i të ashtuquajturës Ditë e Gruas?
Sipas burimeve të ndryshme mund të pohojmë se kjo ditë shënohet nën emërtimin Dita Ndërkombëtare e të Drejtave të Grave dhe ka origjinën e vet në demonstratat e grave në fillim të shekullit XX, në Evropë dhe në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Një shekull më herët ato kërkonin të gëzojnë të drejta të barabarta, kushte më të mira të punës si dhe të drejtën e votës. Kjo ditë u formalizua nga Kombet e Bashkuara në vitin 1977, duke ftuar secilin shtet në botë për të festuar një ditë të tillë dhe për t’i vlerësuar të drejtat e grave si dhe situatën e tyre në shoqëri.
Tradicionalisht, grupet dhe shoqatat e grave aktiviste përgatisin demonstrata nëpër botë për të bërë kërkesat e tyre me qëllim që të përmirësojnë statusin e grave.
Origjina e festës së 8 marsit daton në vitin 1908, raporton noa.al (edhe pse shumë datojnë vitin 1911) dhe është e lidhur me një ngjarje tragjike. Një grup punëtoresh në një fabrikë tekstili në Nju Jork bënë grevë kundër kushteve ekstreme të punës. Më 8 mars, fabrika u mbyll dhe punëtorët mbetën të bllokuar brenda. Papritmas shpërtheu një zjarr, ku vdiqën 129 punëtore.
Deri në këtë ditë, ne iu kënduam; foshnjave, vjershë ninullash, këngë kreshnike me lahutë e çifteli, e çka tjetër…
Mbi të gjithash, të gjitha këto këngë e vjershash, vargje poetike, të dedikuar gjithnjë kombit tonë, dhe ndalë nga dalë, do t’ia arrimë qëllimit bile shumë afër, duke falënderuar nënat tona (edhe pse të paarsimuar) kanë ditur ta ruajnë traditën kombëtare në këto forma të ndryshme dhe po këto nëna shqiptare, veç se na linden e na rriten, na mësuan dhe na brymosen me patriotizëm drejt çështjes kombëtare, dhe mund e sakrificash (që këto merita qe ne erdhëm deri këtu) iu dedikohen këtyre nënave, HEROINAVE, të kombit shqiptar.
Deri në këtë ditë, ne iu kënduam; foshnjave, vjershë ninullash, këngë kreshnike me lahutë e çifteli, e çka tjetër…
Mbi të gjithash, të gjitha këto këngë e vjershash, vargje poetike, të dedikuar gjithnjë kombit tonë, dhe ndalë nga dalë, do t’ia arrimë qëllimit bile shumë afër, duke falënderuar nënat tona (edhe pse të paarsimuar) kanë ditur ta ruajnë traditën kombëtare në këto forma të ndryshme dhe po këto nëna shqiptare, veç se na linden e na rriten, na mësuan dhe na brymosen me patriotizëm drejt çështjes kombëtare, dhe mund e sakrificash (që këto merita qe ne erdhëm deri këtu) iu dedikohen këtyre nënave, HEROINAVE, të kombit shqiptar.
Por, jo vetëm të popullit liridashës shqiptar por edhe tek shtetet tjera botërore që bëri bujë sepse ngriti lartë mentalitetin kombëtar dhe luftarak të UÇK-së se si po luftonte për çlirimin e vendit dhe lirinë e këtij populli shqiptar i vuajtur dhe i përvuajtur me shekuj nga një shtet që quhej Serbi dhe kjo histori e Jasharëve u vulos me germa të arta në historinë e kombit shqiptar.
Pra nuk ishte kollaj kur përball Jasharëve dhe Jasharëve të tjerë në krye me komandantin e tyre dhe e gjithë Kosova, Adem Jashari katër ditë hiq pa u ndal luftuan ballë për ballë me ushtrinë shoveniste serbe, Ju bënë me dije kriminelëve dhe çetnikëve serbo-sllav, që në këtë luftë për çlirimin e vendit dhe për pavarësinë e Kosovës, kemi hyrë të bashkuar si një komb i pa ndarë që kjo të mbetet në HISTORINË tonë kombëtare për brezat që do të vinë në vazhdim….. Ju dedikohen Grave dhe NANES së komandanti Legjendar Adem Jasharit, Hmzes dhe Jasharëve të tjerë.
Zanafilla e Festimit të 8 Marsit….
”Festimi i ditës botërore të gruas ka filluar në vitin 1910 nëpërmjet një tubimit i cili kishte grumbulluar njëqind gra, të cilat prezantonin 17 shtete në Finlandë, si kremtim i pranimit të 3 grave si deputete në parlamentin finlandez. Pastaj erdhi edhe mbytja e 140 vajze në një fabrikë të Nju Jorkut në të njëjtin vit, e kjo ishte shkak që nxiti çështjen e garantimit të sigurisë në vendet e punës të grave.”
”Gratë ruse në vitin 1913 i kërkuan të drejtat e tyre në punë, gjë e cila do tu ndihmonte të mirëmbajnë familjen e tyre në mungesë të burrave, që gjendeshin në luftëra… Si rezultat i protestave dhe demonstratave Cari rus dha pëlqimin për lejim të grave që të punojnë dhe të votojnë në zgjedhje. Kjo ndodhi me tetë mars. Gratë e festuan këtë vendim dhe këtë ditë, domethënë tetë marsin e trajtuan si ditë feste për to, pasi që në këtë ditë i fituan të drejtat e tyre.”
”Festimi i ditës botërore të gruas ka filluar në vitin 1910 nëpërmjet një tubimit i cili kishte grumbulluar njëqind gra, të cilat prezantonin 17 shtete në Finlandë, si kremtim i pranimit të 3 grave si deputete në parlamentin finlandez. Pastaj erdhi edhe mbytja e 140 vajze në një fabrikë të Nju Jorkut në të njëjtin vit, e kjo ishte shkak që nxiti çështjen e garantimit të sigurisë në vendet e punës të grave.”
Pyetja që parashtrohet vetvetiu është se a kanë arritur sukses ideologjia dhe festimet që i organizojnë shoqatat e grave anembanë botës që t’ia kthejnë nderin dhe pozitën që duhet ta ketë gruaja, a ua kanë realizuar qëllimin dhe ëndërrta e tyre dhe a ua kanë pakësuar
Për herë të parë 8 Marsi në Shqipëri u kremtua në vitin 1942 të shekullit të XX-të në grupe të vogla grash.
8 Marsi në Shqipëri gjate viteve te komunizmit u kremtua si festa e nënës teksa në mbarë botën mijëra gra bashkoheshin për të kërkuar të drejtat e tyre.
Me hapjen e vendit pas rrëzimit të sistemit diktatorial 8 Marsi filloi të merrte kuptimin e vërtetë në teori, sepse në praktikë ende sundohet nga lule, dhurata dhe dreka mes grave, duke u shndërruar në një ditë feste.
