Kujtim Hajdari
I DOLORI DEL CUORE
Keto ditë më erdhën kopjet e para te librit në italisht me poezi të zgjedhura “I DOLORI DEL CUORE”, libër që u përzgjodh për shtyp nga botuesi Aletti Editore në Konkursin e madh IL FEDERICIANO, që u mbajt ne gusht 2019 në Rocca Imperiale të Italisë ku ishin konkurues rreth 2500 poet nga shumë vende të botës.
Botuesit Aletti Editori i falenderoj përzemërsisht për këtë përzgjedhje dhe nder që më bën.
Më poshtë po sjell dedikimin me të cilin hapet libri dhe parathënien e Giuseppe Aletti, poet me famë dhe botues I mirënjohur në gjithë Italinë si dhe dy poezi nga libri me përkëthimet përkatëse në shqip.
Kush dëshiron ta ketë në biblioteken e tij të telefonoj në cell.(në viber ose whatsup): 00393923083127
Ose në E-mail: kujtimpoezi@gmail.com
Ju falenderoj të gjthëve për mbeshtetjen tuaj sa miqësore aq dhe artdashëse.
*************************************
DEDICA
Dedico questi versi scritti con la mia anima a due dei miei figli che mi hanno seguito con amore, piacere e senza stanchezza nel mondo difficile ma bello della poesia. Erano e sono i miei primi lettori, nonché i miei migliori critici. Il loro supporto mi ha dato forza e mi ha fatto innamorare di più della poesia.
I miei tre nipoti e la nipotina, che con la loro dolcezza e i loro cinguetti, danno più luce alle mie poesie.
Lo dedico a mia moglie che da tre anni è venuta a mancare, ma lei mi sta ascoltando, sono sicuro che mi sta ascoltando. Ogni volta che porto i fiori la sento recitare i miei versi e mi accarezza con il suo sguardo dolce come faceva una volta mentre dormivo, a tarda notte, sulla poesia.
Lo dedico ai miei amici, parenti e tutti i miei fan ovunque si trovino nel mondo, che mi seguono costantemente su Facebook e attraverso i portali Web, che con i loro ‘mi piace’, commenti, suggerimenti e valutazioni sono diventati parte dalla mia poesia.
Lo dedico a case editrici, giornali, riviste, siti Web e numerosi portali Web che hanno pubblicato e pubblicano le mie poesie e scrivono le parole più calorose appassionate sulla bellezza dei versi.
Per non parlare dei tipi dell’Aletti Editore che mi hanno attirato magicamente nelle loro importanti e preziose competizioni come Il Federiciano, Poesie d’Amore, Habere Artem, ecc. offrendomi nuove esperienze e aprendo nuovi orizzonti.
Esprimo i miei più sentiti ringraziamenti a tutti voi e la mia profonda gratitudine.
L’Autore
****************************************
DEDIKIM
Këto vargje i kushtoj me shpirtin tim dy fëmijëve të mi që më ndiqnin me dashuri, kënaqësi dhe pa lodhje në botën e vështirë por të bukur të poezisë. Ata ishin dhe janë lexuesit e mi të parë dhe kritikët e mi më të mirë. Mbështetja e tyre më dha forcë dhe më bëri që të dashurohem më shumë me poezinë.
Tre nipërit dhe mbesat e mia, të cilët me ëmbëlsinë dhe belbëzimet e tyre, japin më shumë dritë në poezitë e mia. Ia kushtoj gruas time që ka ndërruar jetë para tre vjetësh, por ajo më dëgjon, jam e sigurt që ajo më dëgjon. Sa herë që i sjell lulet, i dëgjoj duke recituar vargjet e mia dhe ajo më përkëdhel me pamjen e saj të ëmbël ashtu siç bënte dikur kur më zinte gjumi mbi poezi, vonë natën.
Ia kushtoj miqve, të afërmve dhe të gjithë adhuruesve të mi kudo që janë në botë, të cilët më ndjekin vazhdimisht në Facebook dhe përmes portaleve në internet, të cilët me (liket) pëlqimet e tyre, komentet, sugjerimet dhe vlerësimet janë bërë pjesë e poezisë sime .
Unë ia kushtoj shtëpive botuese, gazetave, revistave, faqeve të internetit dhe portaleve të shumta në internet që kanë botuar dhe botojnë poezitë e mia dhe shkruajnë fjalët më të ngrohta pasionante mbi bukurinë e vargjeve.
Për të mos përmendur llojet e Aletti Editore që më tërhoqën magjikisht në garat e tyre të rëndësishme dhe të çmuara si Il Federiciano, Poezi dashurie, Habere Artem, etj. duke më ofruar përvoja të reja dhe duke hapur horizonte të reja.
Shpreh falënderimet e mia të përzemërta për të gjithë ju dhe mirënjohjen time të thellë.
Autori
****************************************
PREFAZIONE
di Giuseppe Aletti
Kujtim Hajdari è una voce originale nel panorama culturale italiano, perché in lui avviene un’armoniosa sintesi di due lingue, quella albanese, suo idioma d’origine, che ha approfondito laureandosi in lingua e letteratura albanese, e quella del Paese che lo ha ospitato in esilio, l’Italia, che è diventata la lingua in cui poter continuare a sperimentare il suo bisogno di dire. E lo fa egregiamente, consegnando versi carichi di vitalità e pienezza, metricamente estesi per soddisfare l’esigenza di comunicare e lasciarsi comprendere da chi si avvicinerà alla lettura.
In questa raccolta poetica dal titolo I dolori del cuore, nel quale Hajdari porta sulla pagina la sofferenza esperita nella sua esistenza – la perdita dell’amata, la lontananza dal suo Paese, la solitudine, i sofferti ideali giovanili – i versi sono comunque distesi, privi della disperazione che accompagna il dolore, ma intrisi di delicata malinconia.
C’è poi la tenerezza di un animo gentile che ha conosciuto la pena, e che ci regala anche versi molto romantici, caratterizzati da descrizioni pacate, dove la natura diventa la cornice idilliaca per contemplare la raffigurazione dell’amore (Verrò di notte; I versi per te). Proprio dalla poesia Verrò di notte, abbiamo estrapolato questi versi per forni- re un esempio concreto di quanto appena affermato:
“Queste non sono le onde del mare che ci hanno conquistato, sono ondate di felicità, è l’amore nel cielo spalancato,
Non vedi che ci perdiamo nella loro immensità,
E poi ci troviamo abbracciati al sole, nella nostra intimità?”
Molto intensa la poesia Con te, o mare!, dove questo elemento naturale dalle molteplici sembianze consente, per similitudine, di ripercorrere i diversi stati d’animo affrontati nelle prove della vita e i tratti salienti del vivere, sia nella gioia che nelle asperità: alterne vicende comuni a tutti, e per questo universali, ma che in Hajdari sono autenticamente intense, proprio perché nascono da un’esperienza di vita che si intuisce essere singolare, anche dai pochi ma significativi cenni biografici inseriti nel retro di copertina del libro. La storia personale di Hajdari è intrecciata alla Storia con la S maiuscola, alla storia di una nazione, a una storia più grande che ne condizione l’esistenza già nell’età della gioventù.
“Le labbra stavano bruciando per un po’ di libertà,
La lingua terrorizzata si nascondeva nell’abisso della paura, Con i denti del dolore mordevamo le leggende del tempo, Nelle carceri di Enver abbiamo scritto Dante’s Hell,
Con lettere di sangue che colavano dal cuore spezzato”.
Tutte le poesie sono molto suggestive grazie all’energia delle paro- le, al loro ritmo interno che richiama l’attenzione. Di grande intensità sono, poi, i versi in cui Hajdari continua il dialogo con l’amata; un dialogo che, grazie alla poesia, può oltrepassare i limiti spaziotemporali in cui è costretta l’esistenza di ogni individuo (Tu sei ovunque; Mi aspetteresti stasera?). Ogni evento, ogni sentimento carico di dolore, può essere eternato perché, una volta scritto, resta per sempre, e allo stesso tempo viene stemperato grazie al potere catartico dell’arte. Come ha scritto la grande poetessa Antonia Pozzi: «La poesia ha questo compito sublime: di prendere tutto il dolore che ci spumeggia e ci rimbalza nell’anima e di placarlo, di trasfigurarlo nella suprema calma dell’arte, così come sfociano i fiumi nella celeste vastità del mare». E la poetica di Hajdari ne è un bell’esempio.
*************************************************
PARATHËNIE
nga Giuseppe Aletti (Aletti Editore)
Kujtim Hajdari është një zë origjinal në panoramën kulturore italiane, sepse në të ka një sintezë harmonike të dy gjuhëve, shqipes, idiomës së tij të origjinës, të cilën ai e thelloi duke u diplomuar në gjuhën dhe letërsinë shqipe, dhe atë të vendit që e priti atë në mërgim, Itali, e cila është bërë gjuha në të cilën vazhdon të përjetojë nevojën e saj për të thënë. Dhe e bën këtë shumë mirë, duke dhënë vargje plot gjallëri dhe plotësi, metrikë të shtrirë për të përmbushur nevojën për të komunikuar dhe për t’u kuptuar nga ata që i afrohen leximit.
Në këtë koleksion poetik me titull Dhembjet e zemrës, në të cilën Hajdari sjell në faqe vuajtjet e përjetuara në ekzistencën e tij – humbjen e të dashurës së tij, distancën nga vendi i tij, vetminë, idealet e vuajtura rinore – vargjet janë megjithatë të qetë, pa dëshpërimin që shoqëron dhimbjen, por të zhytur me melankolinë delikate.
Në poezinë e tij është butësia e një shpirti të sjellshëm që ka njohur ndëshkimin, dhe megjithate na jep vargje shumë romantike, të karakterizuara nga përshkrime të qeta, ku natyra bëhet ambienti idilik për të soditur përshkrimin e dashurisë (Do të vij natën; vargje për ty). Pikërisht nga poema Vargje per ty, ne kemi ekstrapoluar këto vargje për të dhënë një shembull konkret të asaj që është thënë:
“Këto nuk janë valët e detit që na kanë pushtuar; ato janë valë lumturie. Ajo është dashuri në qiellin e gjerë të hapur, a nuk e shihni se ne e humbasim veten në pafundësinë e tyre; Dhe pastaj e gjejmë veten të përqafuar në diell, në intimitetin tonë?”
-7 –
Poema Me ty, o det, ku intensiteti e ballafaqimi me natyrën është shumë i fortë, ku ky element natyror me karakteristika të shumta lejon, për nga ngjashmëria, të rimarrë dimensionet e ndryshme me të cilat përballen në testet e jetës dhe tiparet e dukshme të jetës, si në gëzim ashtu edhe në vrazhdësitë: ngjarje alternative, të zakonshme për të gjithë, dhe për këtë arsye universale, por që në poezinë e Hajdarit janë autentikisht të forta, pikërisht sepse ato lindin nga një përvojë jetësore që njeriu synon të jetë njëjës, madje edhe nga ato pak shënime, por domethënëse biografike, të futura në pjesën e pasme të kopertina e librit. Historia personale e Hajdarit ndërthuret me Histori me një kryeqytet S, me historinë e një kombi, me një histori më të madhe që kushtëzon ekzistencën e saj tashmë në epokën e rinisë.
“Buzët po digjeshin për pak liri, Gjuha e tmerruar fshihej në humnerën e frikës, Me dhëmbët e dhembjes ne kafshojmë legjendat e kohës, Në burgjet e Enverit kemi shkruar Ferrin e Dantes, me letra gjaku që pikonin nga zemër e thyer ”.
Të gjitha poemat janë shumë sugjeruese falë energjisë së fjalëve, për ritmin e tyre të brendshëm që tërheq vëmendjen. Vargjet në të cilat Hajdari vazhdon dialogun me të dashurën e tij, janë me intensitet të madh; një dialog që, falë poezisë, mund të shkojë përtej kufijve hapësinor-kohor në të cilin detyrohet ekzistenca e secilit individ (Ju jeni kudo; do të më prisni sonte?). Çdo ngjarje, çdo ndjenjë e mbushur me dhimbje, mund të jetë e përjetshme sepse, pasi të jetë shkruar, ajo mbetet përgjithmonë, dhe në të njëjtën kohë ajo është e holluar falë fuqisë katartike të artit. Siç shkruante poetja e madhe Antonia Pozzi: «Poezia e ka këtë detyrë sublime: të marrë gjithë dhimbjen që na shkumëzon dhe na buron nga shpirti dhe ta hedhim e ta pasqyrojmë në qetësinë supreme të artit, ashtu si dhe lumenjtë rrjedhin në pafundësinë qiellore të detit ». Dhe poezia e Hajdarit është një shembull i bukur.
****************************************
Po sjellim më poshtë dy nga poezitë e vëllimit me përkthimet përkatëse në shqip:
**************************************
CON TE, O MARE!
O mare, quante volte ho combattuto e dimenticato,
Con te il mondo amaro, la vita aspra, passata,
Quante volte nel cielo della felicità mi hai portato,
Quante volte l’oscurità me l’hai fatto vedere.
Nel tuo respiro, quante volte ho trovato la pace,
Come vicino al bicchiere di vino tinto, ubriaco.
Quando gli anni pesanti mi stavano uccidendo,
Quando il tempo mi buttava stormo e fango.
Sulle braccia della tristezza quando stavo sul bordo,
Dalle spalle mi presi e mi hai scrollato forte all’orlo,
E io, tra le onde, come un combattente leggendario,
Mi buttavo e un filo di speranza cercavo di nuovo.
Quante volte in lacrime ho visto il tuo nero fondo,
Quando sono stato trascinato negli abissi, orribilmente,
Ogni tanto mi mettevi la paura e vedevo la testa sul tronco,
Nella tua discesa quando guardavo l’Inferno imminente.
A volte mi schiantavi sulla riva come le immondizie,
A volte in cima alle onde mi davi la libertà,
Il segno della lotta, lungo la costa é ancora rimasto,
Come al sole l’immagine della mia faccia indurita.
Il bianco sulle creste delle onde che la lotta ha pitturato,
Le impronte simile, sui miei radi capelli, hanno lasciato,
Ma di nuovo, un combattente sulle onde voglio essere,
E altre sfide con te, per la mia libertà, voglio ancora avere.
ME TY, O DET
O det, sa jam ndeshur e shpesh kam harruar,
Me ty bot’n e hidhur, e jetën e shkuar,
Sa herë në qiell mua më ke ngritur,
Sa herë errësirës poshtë m’ke zbritur.
Në flladin tënd sa herë jam prehur,
Ashtu si pranë gotës xurxull i dehur.
Kur vitet e rëndë më vrisnin mbi shpinë,
E koha më hidhte baltë e suferinë.
Në krahë trishtimi kur rrija gur në bord,
Prej supesh më kapje e më tundje fort,
Dhe unë mes dallgësh hidhesha furtunë,
Një fije shprese kërkoja gjithëkund.
Sa herë me lotë fundin ta kam parë,
Kur unë i paepur tërhiqesha zvarrë,
Herë-herë m’fusje frikën edhe tmerrin,
N’rropullimën tënde kur shikoja Ferrin.
Herë më përplasje në breg si fundërrinë
Herë në majë të dallgëve me jepje lirinë,
Shenjat gjatë bregut akoma kanë mbetur,
Si në diell imazhi fytyrës së thekur.
E thinjat e bardha që dallgët kanë vënë,
Mbi flokët e mia ti gjurmë i ke lënë,
Por prapë, mes dallgësh unë dua të jem,
Dhe sfidat me ty, prapë dua t’i kem.
LA MIA GIOVENTÙ
Quante volte ho pianto per te, la mia gioventù,
Con la mia sciarpa del cuore ti ho asciugato le lacrime,
Nel crepuscolo del tramonto, quando partivi con le ferite sul corpo,
Sulle strade amare, senza orizzonte, anni senza ritorno,
Ucciso dagli slogan comunisti,
Nell’avidità e nella lussuria di una politica viziosa ed egoista.
Le labbra stavano bruciando per un po ‘di libertà,
La lingua terrorizzata si nascondeva nell’abisso della paura,
Con i denti del dolore mordevamo le leggende del tempo,
Nelle carceri di Enver abbiamo scritto Dante’s Hell,
Con lettere di sangue che colavano dal cuore spezzato.
Con gli occhi assetati di luce,
Misuravamo gli spazi inaccessibili dei cieli della conoscenza,
E abbiamo nutrito la speranza nella fonte dei sogni,
Desiderosi come sempre.
Piango ancora con lacrime calde,
I tuoi vestiti stracciati sulle strade e le foreste della Grecia,
Incantato dalla stanchezza e lacerati dalle bestie selvagge.
I tuoi stracci che il vento trema ancora negli alberi delle navi,
I tuoi stracci che compaiono e scompaiono tra le onde,
Tra le acque nere, profonde dei mari, che entrano e fanno rima,
Nei canzoni e piante del emigrazione.
Il mondo di nuovo nel fumo del tempo,
La leggenda è per noi.
Per noi che cercavano una mano al mondo per sopravvivere,
Cercavamo nelle tasche forate della misericordia.
Per noi che siamo scappati da una colera,
Dal luogo e la culla che ci ha cresciuto.
Nei sogni barbaramente violati da un regime illusorio,
Nei sogni perduti negli orizzonti di una falsa democrazia,
La nostra giovinezza è stata ferita, bruciata, umiliata.
RINIA JONE
Sa herë të kam qarë rinia ime,
Me shaminë e zemrës lotët t’ i kam fshirë,
Në muzgje perëndimi kur të përcillja me plagë në trup,
Asaj rruge të hidhur, pa horizont, vitesh pakthim,
Mbytur slloganesh komuniste,
Në babëzinë dhe epshet e një politike të egër, egoiste.
Buzët digjeshin për pak liri,
Gjuha e terrorizuar fshihej në humnerat e frikës,
Me dhëmbët e dhimbjes përtypnim legjendat e kohës,
Në burgjet e Enverit shkruanim Ferrin e Dantes,
Me shkronja gjaku që pikonte zemra e plasur.
Me sytë e etur për dritë,
Matnim hapësirat e paarrira të qiejve të dijes,
Dhe ushqenim shpresën në burimin e ëndrrave,
Të etur si kurrë.
Qaj akoma me lotë të nxehtë,
Zhelet tua mbetur udhëve , pyjeve të Greqisë,
Cfilitur nga lodhja e shqyer egërsisë.
Zhelet tua, që era akoma i tund në direkët e anijes,
Zhelet tua, që duken e zhduken nëpër dallgë
e ujëra të zinj deti,
Ato që hyjnë e bëjnë rima në këngë e në vaje kurbeti.
Bota sërish në tymnajën e kohës,
Legjenda thurte për ne.
Për ne që kërkonim udhëve te botës një kacidhe,
Në xhepat e shpuar të mëshirës.
Për ne që u larguam si nga kolera
Prej vendit e djepit që na tundi.
Në ëndrrat e shkelura barbarisht nga një regjim iluzor,
Në ëndrrat humbur horizontesh të një demokracie të rreme,
Mbeti rinia jonë e plagosur, e djegur, e bërë hor.
