FJALË ZEMRE PËR POETIN DHE KËNGËTARIN POPULLOR
NAZIF OSMAN MAMAQI (1895 – 1934)
Kohë më parë, më ra në dorë libri “Burbuqet e pranverës” të autorit Nazif Osman Mamaqi. Si libri, ashtu dhe autori ishin të panjohur për mua. Kur nisa ta shfletoj librin, përftova ëmbëlsinë dhe ngjyrat e një pranvere, shpirtin melodik dhe zemrën dashurore të poetit. Më ndoqi kjo ndjesi e bukur, ashtu siç të ndjek lirika që buron nga zemra dhe rrjedh papushuar…
Mësova më shumë për poetin Mamaqi, që dalëngadalë po bëhej i njohur për mua, nga një shkrim i poetit dhe studiuesit Mark Gurakuqi. Gjithashtu, m’u hapën dritare të reja vlerësimi, nga studimi i poetit Anton Papleka rreth strukturës, theksave, elemente krahasimtare poezi popullore dhe ajo e kulvivuar, kompozicionit, figuracionit e tipologjive të këngëve të mbledhura dhe atyre të Nazifit. Ishte një studim i punuar me ëndje dhe kompetençë shkencore e kulturë në njohjen e traditës së këngëve popullore, të trevave që mblodhi plot dashuri poeti që dalëngadalë po plotësohej portreti i tij.
Më parë, po shënojmë disa detaje jete të poetit. Lindi në Përmet, në një familje me tradita atdhetare. Jeta e solli që të emigronte në Amerikë. Punoi me gjithë fuqinë e zemrës për çështjen shqiptare. U kthye në Shqipëri, në vitin 1920. Luftoi me pushkë e penë për Shqipërinë e tij të dashur e të shtrenjtë. Në vitin 1924 botoi librin e tij të dytë “Kopshti i këngëve”, ku përfshiheshin këngë popullore. Poeti botoi dhe disa libra të tjerë, si: “Këngë, vjersha”, Tufë lulesh”, “Valët e Vjosës”, “Burbuqet e pranverës”. Ngaqë që pëlqente krijimtarinë e Çajupit, ribotoi “Baba Tomorrin”.
Në librat e përmendur përfshihen këngë popullore, vjersha autorësh shqiptarë, si dhe vjersha origjinale të Nazif Mamaqit. Librat janë udhërrëfyes të ditur në njohjen e krijimit poetik gojor të popullit, të poezisë artistike, veçanërisht asaj patriotike dhe të dashurisë, që janë motivet kryesore të këtyre përmbledhjeve. Gjithashtu, këto libra ishin dhe mbeten njohje kujtese e identitet.
Në librin “Burbuqet e pranverës” poeti Nazif Mamaqi, do të thonte: “Duke parë mirëpritjen që u bë nga populli librave të para të mija [… …] u kurajova të vë në shtyp edhe këtë të pestin, që është një përmbledhje e këngëve të bukura të vjershëtarëve të shquar dhe të këngëve popullore që me aq dhëmbje e atdhetarizmë këndohen an’e mb’anë të Shqipërisë. Populli i jonë është prej natyre këngëtar dhe pasanik i këngëve popullore, të cilat prej kohve të pakujtuara i ka mbajtur si TESTAMENT…”.
Në krijimtarinë autoriale të poetit Nazif Mamaqi, teksa i lexon me ëndje dhe kërshëri, e kupton njëherësh se ata vargje kanë dalë nga zemra; ndaj dhe ishte POET I DASHURUAR PAS DASHURISË!
Shkodër, më, 29.04.2025 ( Xhahid Bushati )
